නව රජය මුහුණ දෙන අභියෝග

 හර්ෂ ගුණසේන –

හර්ෂ ගුණසේන

ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ (IMF) ආසියානු පැසිපික් දෙපාර්තමේන්තුවේ අධ්‍යක්ෂ වරයා වූ ක්‍රිෂ්ණ ශ්‍රීනිවාසන්ගේ ප්‍රධානත්වයෙන් යුත් නියෝජිත පිරිසක් නව රජය සමඟ සාකච්ඡා කිරීමට පසුගියදා මෙරටට පැමිණියහ. ඔක්තෝබර් 4 වන දින IMF විසින් නිකුත් කල නිවේදනයේ දැක්වෙන්නේ වර්ෂ 2022 සිට ශ්‍රී ලංකාව මුහුණ දෙන නරකම ආර්ථික අර්බුදයෙන් ගොඩ ඒමේ මාවතේ ශ්‍රී ලංකාව ස්ථාපිත කිරීම සඳහා උපකාරී වූ ඉතා අමාරුවෙන් දිනා ගත් ජයග්‍රහණ  තවදුරටත් ශක්තිමත් කරමින් සහ ආරක්ෂා කරමින් ඒ මාර්ගයේම ගමන් කිරීමේ වැදගත් කම පිළිබඳව දෙපාර්ශ්වය එකඟ වූ බවත් මේ ප්‍රතිසංස්කරණ ඉදිරියට ගෙන යාමට බලධාරීන්ගේ ඇති කැපවීම පිළිබඳව IMF  දිරිමත් වූ බවත්ය.

මේ අනුව ජාතික ජන බලවේගයේ (NPP) මැතිවරණ ප්‍රකාශනයේ සඳහන් වූද ඔවුන් විසින් පුනපුනා විවිධ අවස්ථාවලදී කරන ලද්දා වූ ද DSA හෙවත් ශ්‍රී ලංකාවේ ණය තිරසාරත්වය පිලිබඳ විශ්ලේෂණය නැවත IMF සමඟ සාකච්ඡා කරන බවට වූ  ප්‍රකාශය නිශේධනය වේ. මේ පිලිබඳ ඡන්ද දායකයන් රැවටීම පිලිබඳ විවිධ චෝදනා NPP වෙත එල්ල වන නමුත් මෙම තත්ත්වය ගැන කල්තබාම අපි  දැන සිටියෙමු. කෙසේ වෙතත් පවතින තත්ත්වය ගැන IMF සහ ජාත්‍යන්තර ණය ශ්‍රේණිගත කිරීමේ සමාගමක් වන Fitch Ratings මෙන්ම අප සියලු දෙනාම සතුටට පත් විය යුතු වෙමු.

මුදල් අමාත්‍යංශය මගින් නිකුත් කර ඇති 2023 වර්ෂය සඳහා වන වාර්තාවෙන් ගත් යම් තොරතුරු සහ ඉදිරි වර්ෂ සඳහා IMF ඉලක්ක එකතු කර සාදාගත් වගුවක් මෙහි දක්වා ඇත.වගුවට අනුව වර්ෂ 2023 දී ඇස්තමේන්තු ආදායමට වඩා වැඩි ආදායමක් උපයා ඇති අතර  ඇස්තමේන්තුගත වියදමට වඩා අඩු වියදමක් කර ඇත. ඒ අනුව ප්‍රාථමික ශේෂය ඇස්තමේන්තුගත ඍන රු. බිලියන 221සිට ධන රු. බිලියන 173 දක්වා රු. බිලියන 394 කින් වැඩිවී ඇත. ණය සඳහා පොලී ගෙවීමටද ණය ආපසු ගෙවීමටද මුදලක් ඉතිරි වන්නේ මෙම අගය වැඩිවන ප්‍රමාණයටය. වර්ෂ 2023 සඳහා ප්‍රාථමික ශේෂය  දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයේ (GDP)  ප්‍රතිශතයක් ලෙස ගතහොත් IMF එකඟතාවයේ ඇති  අගය ඍන 0.7 ක් වන අතර වසර අවසානයේ ප්‍රතිඵලය ධන 0.6කි. මේ අනුව එම වර්ෂය සඳහා බලාපොරොත්තු වූවාට වඩා ඉතිරියක් තිබේ.

වර්ෂ 2023 තුන්වන කාර්තුවේ සිට අර්ටික වර්ධනය ධන අතට හැරුන අතර මේ හේතුවෙන් 2023 සමස්ත මූර්ත වර්ධනය එනම් වෙළෙඳපොළ මිලගණන් අනුව වූ වර්ධනය උද්ධමනයට ගැලපීමෙන් පසුව වන වර්ධනය ඍන 2.3%ක් විය මෙය IMF සමඟ එකඟවූ ඍන 3%ට වඩා හොඳ අගයකි. වර්ෂ 2024 පළමු කාර්තුවේ වර්ධනය 5.3% ක්ද දෙවන කාර්තුවේ 4.7% ක් ද වේ. ඒ අනුව IMF සමඟ එකඟවූ ධන 1.5% ක වර්ධනය බෙහෙවින්ම ඉක්මවා යනු ඇත.

වර්ෂ 2024 පළමු මාස හතර සඳහා ප්‍රථමික ශේෂයේ රු බිලියන 365 ක අතිරික්තයක් පෙන්වා ඇත. මෙය ඉලක්ක ඉක්මවා යමක් වන අතර මෙම ඉතිරිය ලබාගැනීම සඳහා ප්‍රාග්ධන වියදම් අඩු කර ඇත.

රාජ්‍ය ආදායම  GDP යෙන් 2024 වර්ෂයේදී 13.3% ක් ද 2025 වර්ෂයේදී 14.9% ක්ද වියයුතු අතර NPP ඉදිරිපත් කළ බදු කප්පාදු ක්‍රියාත්මක කළ හොත්  ඉතා සුගම ලෙස කෙරී ගෙන යන රාජ්‍ය මුල්‍ය ස්ථායිකරණය අනතුරට ලක්වනු ඇත. එනමුත් හිටපු ජනාධිපතිවරයා මෙතෙක් ලැබී ඇති ප්‍රතිලාභද සැලකිල්ලට ගනිමින් IMF එකඟතාව මත යෝජනා කළ ප්‍රමාණයෙන් කුඩා වූ ආදායම් බදු අඩුකිරීම වැන්නක් කළ හැකි වනු ඇත.

එමෙන්ම  වර්ෂ 2024 දී IMF එකඟතාව මත රජයේ වියදම් සඳහා ඉතිරි වන්නේ GDP යෙන් 12.5% කි.මේ අනුව GDP යෙන් 6%ක් අධ්‍යාපනය සඳහාද 3% ක් සෞඛ්‍යය සඳහාද කෙටිකාලීනව හෝ නුදුරු අනාගතයේදී වියදම් කිරීමේ මැතිවරණ පොරොන්දු හිස් ප්‍රලාප වේ. එබැවින් මැතිවරණ පොරොන්දු සහ රාජ්‍ය මුල්‍ය ස්ථාවරත්වය පිලිබඳ තුලනය රජය  මුහුණ දෙන ප්‍රධාන අභියෝගයකි.

එමෙන්ම  රජය ශ්‍රී ලන්කන් ගුවන් සේවය පුද්ගලීකරණය නොකරන බව ප්‍රකාශ කර තිබේ. මෙරටට  ලිබරල් චින්තනය හඳුන්වා දෙන්නේ නව ලිබරල් ලෙස අපහාසත්මකව පාවිච්චි වන වදනත් සමඟය. බොහෝ දෙනෙකුට ලිබරල් චින්තනය පිලිබඳ වැටහීමක් නොමැත. කල් ඉකුත් වූ මාක්ස්වාදී චින්තනය පදනම් කර ගත් ශ්‍රී ලාංකික චින්තනය තුළ ඊනියා ජාතික සම්පත් පාඩුවට හෝ පවත්වාගෙන යාමට පරමාධිපත්‍යය හිමි ජනතාව කැමතිය. ආයෝජන හෝ භාණ්ඩාගාරයේ ඇප මත ලබාගන්නා ණය හෝ පොම්ප කිරීමකින් තොරව මෙම ගුවන් සේවය නැංවිය නොහැක. නමුත් ප්‍රශ්ණය වන්නේ මේ දෙකෙන් එකක් වත් කිරීමට IMF එකඟතාව යටතේ ආණ්ඩුවට හැකියාවක් නොමැති වීමයි. එමෙන්ම දිගටම පාඩු ලැබුවහොත් ඒවා ප්‍රතිපුරණය කිරීමටද ආණ්ඩුවට හැකියාවක් නොමැත. මෙම ඊනියා ජාතික සම්පත් වෙළෙඳ පොළ අගයට පුද්ගලීකරණය කිරීමෙන් රටේ ණය පිළිබඳව යම් සහනයක් ලබා ගත හැක.

ශ්‍රී ලන්කන් ගුවන් සේවයේ වර්ෂ 2024 සඳහා වන ගිණුම් වල ශේෂ පත්‍රයේ ප්‍රාග්ධනය සහ මුළු සංචිත වල එකතුව රු. බිලියන 400 ක හිඟය කි. වත්කම් මූල්‍යනය කර ඇත්තේ කෙටි කාලීන සහ දිගු කාලීන ණය වලිනි. භාණ්ඩාගාරයෙන් ණය සඳහා  දුන් ඇපකර සහ ආණ්ඩුවෙන් දුන් සහනදායි ලිපි වලට අදාල ණය මුදල රු. බිලියන 146 කි. IMF එකඟතාවය අනුව 2024 වර්ෂය සඳහා භාණ්ඩාගාර ඇප වල එකතුව රු. බිලියන 2100 නොඉක්මවිය යුතුය. නමුත් මුදල් අමාත්‍යංශයේ 2024 වසර මැද වාර්තාව අනුව 2024  අප්‍රේල් 30 දිනට මෙම ඇප වල එකතුව රු. බිලියන 2228 කි.

ජේ. ආර්. ජයවර්ධන මෙරට ගුවන් සේවය ප්‍රතිසංවිධානය සඳහා සිංගප්පූරුවෙන් සහාය ඉල්ලූ අවස්ථාවේදී එරට අගමැති ලී ක්වාන් යූ කීවේ ගුවන් තොටුපල දියුණු කරන ලෙසයි. එයට හේතු වන්නට ඇත්තේ ශ්‍රී ලංකාව පිහිටි ස්ථානය වියහැක. නමුත් ජේ. ආර්. විකල්පය තෝරාගත්තේ නැත. අපේ නායකයන් තවමත් සිතන්නේ ඒ ආකාරයටමයි.

එබැවින්රජයක්‍රියාත්මකකිරීමටඋත්සාහකරනමේසටන්පාඨමහපොළොවේයථාර්තයනොවේ. මේ චින්තනය අනුව ලංකා බැංකුවේ සහ මහජන බැංකුවේ ප්‍රාග්ධනය වැඩිකිරීමේ IMF එකඟතාව පිළිබඳව රජයේ ප්‍රතික්‍රියාව අවිනිශ්චිතය. හිටපු ජනාධිපතිවරයා මෙම බැංකු දෙකේ ප්‍රග්ධනයෙන් 20% ක් ඒවායේ තැන්පත්කරුවන්ට සහ සේවා නියුක්තයින් ට නිකුත් කරන ලෙස යෝජනා කළත් මා සිතන්නේ මෙම බැංකු දෙක කොටස් වෙළෙඳපොළේ ලැයිස්තු ගත කර කොටස් වලින් 20% ක් පුද්ගලීකරණය කළ යුතු බවයි. එසේ කළ හොත් සම්පත් බැංකුව ආරම්භයේදී සිදුවූවාක් මෙන් බැංකු ක්ෂේත්‍රය විප්ලවීය වෙනසකට භාජනය වනු ඇත.

යම් රාජ්‍ය ආයතන උපායමාර්ගිකව වැදගත් වෙතැයි පවසමින් එහි බෙදුම් ඉර පැහැදිලිව නොදක්වමින් පුද්ගලීකරණයට එරෙහි ප්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කිරීම ආර්ථික වර්ධනයට ඉවහල් නොවේ. වර්ෂ 1956 සිට ව්‍යාපාරික ප්‍රජාවෙන් ජනසතුකරණයේ මුවාවෙන් උදුරාගත් ධනය නැවතත් ඔවුන්ට දිය යුතුය. 21 වන සියවසේ සමාජවාදය යනු රජය ව්‍යාපාර කිරීම හෝ රටේ ආර්ථිකය මධ්‍යගතව හැසිරවීම හෝ නොවේ. රටේ සංවර්ධනය ජනතාවට ගලා යාමට සැලැස්වීමයි. දරිද්‍රතාවයෙන් ඉහලට ජනතාව ඔසවා තැබීමයි. ආදායම් බෙදීයාමේ විෂමතාව අවම කිරීමයි. මෙය කළ හැක්කේ බදු ක්‍රමය හරහායි.

වඩාත් වැදගත් කාරණය වන්නේ රටේ ආර්ථිකය හැසිරවීමේ NPP ප්‍රවේශයයි. මෙය මැතිවරණ ප්‍රකාශනයේ සඳහන් වේ. මක්නිසාද යත් IMF වැඩ පිළිවෙල කේන්ද්‍රගත වන්නේ රාජ්‍ය මුල්‍ය ස්ථාවරත්වයටයි. ආර්ථික වර්ධනයට නොවේ. මෙම අපහසු කාල පරිච්ඡේදය තුළද IMF සමඟ එකඟ වූ පුරෝකථන වලට ඉදිරියෙන් රටේ ආර්ථික වර්ධනයක් අත්පත් කරගත් අයුරු අප ඉහත සාකච්ඡා කළෙමු. ආර්ථිකය නැංවීමට ඉතා ඉක්මනින් මෙයට වඩා වැඩි ආර්ථික වර්ධන වේගයක් අත්පත් කරගත යුතුය.

වැඩි ආර්ථික වර්ධන වේගයක් අත්පත් කරගත් මහින්ද රාජපක්ෂ යුගයේ ආර්ථිකය කේන්ද්‍රගත වී තිබුනේ ණයට මුදල් ගෙන කරන ලද ප්‍රතිඵලදායිත්වයෙන් අඩු ඉදිකිරීම් තුලය.

ලංකාව මුහුණ දෙන ප්‍රශ්ණ අනුව අපගේ ආර්ථික වර්ධනය කේන්ද්‍රගත විය යුත්තේ අපනයන මුල් කරගත් වෙළෙඳාම ටයි. ඔන්චිල්ලාව පැද්දෙන්නේ දෙපැත්තටයි. එක පැත්තකට නොවේ. එබැවින් අපනයන සමඟ ආනයන ද වැඩි විය යුතුය. වර්ෂ 2020 දී ශ්‍රී ලංකාව කරන ලද ආනයන වලින් හුදු පාරිභෝගික භාණ්ඩ වල ප්‍රතිශතය 21% කි. අනික් කොටස අන්තර් භාණ්ඩ සහ ප්‍රාග්ධන භාණ්ඩ විය.

NPP ඇති කිරීමට බලාපොරොත්තු වන්නේ නිෂ්පාදන ආර්ථිකයකි. ඔවුන් අපනයනද ප්‍රවර්ධනය කරන බව කියන නමුත් මේ වචනයෙන් ගම්‍ය වන්නේ ‘අපේ රටට අපේ නිෂ්පාදන’ හෙවත් ‘අපි වැව්වොත් අපි කනවා’ වැනි සිරිමා බණ්ඩාරනායක යුගයේ පැවති අල බතල ආර්ථිකයකි. මෙම ආර්ථික ක්‍රමය විශේෂයෙන්ම මහින්ද රාජපක්ෂ යුගයේ පැවති  ආරක්ෂනකාරී ආනයන ආදේශන  ප්‍රතිපත්තියේම දිගුවකි. මෙය සනාථ වන්නේ ආණ්ඩුව පසුගියදා පිටරටින් ගෙන්වන අල සහ ළුෑණු වලට අමතර තීරු බද්දක් පැනවීම මගිනි.

මෙයට ප්‍රතිපක්ෂ අපනයන ප්‍රවර්ධන ප්‍රතිපත්තිය මගින් අපගේ වෙළෙඳපොළ හුදු මිලියන 22කට සීමා නොකර එය අති විශාල මට්ටමකට පරිවර්තනය කරයි. මෙය ප්‍රහාරාත්මක ප්‍රතිපත්තියකි.එයට උත්තේජනය සපයන්නේ ආරක්ෂනකාරී මානසිකත්වය අතහැර දැමු ප්‍රහාරාත්මක මානසිකත්වයක් සහිත ආණ්ඩු, ජනතාව, වෙළෙඳ ගිවිසුම් පිළිබඳව ආණ්ඩු වෙනුවෙන් සාකච්ඡා කරන නිලධාරීන් සහ වෙළෙඳ ප්‍රජාව විසිනි.දැනට පෙනෙන ආකාරයට මේ කිසිවකු මෙම චින්තනයේ නැත. ඉතාමත් අවාසනාවන්ත ලෙස ඉතා සුළු පිරිසක් හැරුණු විට වෙළෙඳ ප්‍රජාවද මෙම මානසිකත්වයේ නැත. අපේ රටේ ප්‍රමුඛ වෙළෙඳ ව්‍යාපාර අතර අපනයන ව්‍යාපාර අඩු  වන්නේ ද බැංකු වැඩි වන්නේද ඒ නිසාය.මෙම චින්තනය වෙනස් කිරීමට රජයට  හැකියාවක් හෝ අවශ්‍යතාවක් හෝ ඇතැයි දැනට නොපෙනේ. වසර 50 කට පෙර අපනයනය කරන්න නැතහොත් විනාශ වන්න යයි කිවේ එවකට සිටි මාක්ස්වාදී මුදල් ඇමති ඇන්. ඇම්. පෙරේරාය.

රජය හිටපු ජනාධිපතිවරුන්ගේද පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන් ගේද විශ්‍රාම වැටුප් අහෝසි කරන බව කියා තිබේ. එය ඉතාම ජනප්‍රිය සටන් පාඨයකි.

ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 36 (1) ව්‍යවස්ථාවේ ජනාධිපතිවරයාට  විශ්‍රාම වැටුපක් හිමිබවත් යම් තැනැත්තකු ජනාධිපති ධුරයට පත්වූවිට පාර්ලිමේන්තුව විසින් එය නිශ්චය කළ යුතු බවත් පසුව මේ ව්‍යවස්ථාවට කරනු ලැබූ සංශෝධනයක් හෝ පරිච්ඡින්න කිරීමක් හෝ පසුව පනවනු ලබන නීතියක් හෝ මගින් මෙම හිමිකම අතීතයට බලපාන පරිදි වෙනස් කළ නොහැකි බවත්  එම හිමිකම පාර්ලිමේන්තු යෝජනා සම්මතයෙන් වැඩිකළ හැකි නමුත් අඩුකළ නොහැකි බවත් සඳහන්වේ. මෙයට අමතරව 1986 අංක 4 දරන ජනාධිපතිවරුන්ගේ හිමිකම් පනතට අනුව විශ්‍රාමලත් ජනාධිපතිවරයකුට හෝ වැන්දඹුවට විශ්‍රාම වැටුපක්, නිවාසයක්, ප්‍රවාහන පහසුකම් සහ ලේකම්වරයකුට කරන ගෙවීම් හිමිය.

වර්ෂ 1977 අංක 1 පාර්ලිමේන්තු විශ්‍රාම වැටුප් නීතිය ජාතික රාජ්‍ය සභාව මගින්  සම්මත කර ගන්නා ලදී. ලංකාවේ නීති අතීතයට බලපාන පරිදි වෙනස් කළ නොහැක.

දේශපාලනඥයන්ගේ දූෂණ නැති කිරීමට අත්‍යවශ්‍ය කොන්දේසියක් වන්නේ ඔවුන්ගේ ඍජු වැටුප් වැඩි කිරීමයි. අඩු කිරීම නොවේ. එමෙන්ම ඔවුන්ට බොහෝ සෙයින් මුදල් වියදම් වන සමානුපාතික මැතිවරණ ක්‍රමය යම් පමණකට සංශෝධනය කිරීමයි. දූෂණයට දැඩි දඬුවම් පැමිණවිය යුතුය. ඒ සඳහා නීති සම්මතව ඇත. දූෂණ සංස්කෘතිය වෙනස් වන්නේ ද දක්ෂයන් දේශපාලනයට එන්නේ ද ඉන් පසුවයි. රාජ්‍ය සේවකයන්ගේ දූෂණය සහ අකාර්යක්ෂමතාව නැති කිරීමට අතිරික්ත සේවකයන් ඉවත්කර ඉතිරි අයගේ වැටුප් වැඩි කළ යුතු අතර කාර්යසාධන ඉලක්ක දිය යුතුය. ඉන් පසුව රෙඩ් ටේප් සංස්කෘතියද වෙනස් කළ යුතුය.

අපේ රටේ ආර්ථික ප්‍රශ්ණයට ප්‍රධාන හේතුව වන්නේ දූෂණය නොවේ. ජනප්‍රිය වාදයෙන් බලයට පැමිණි ආණ්ඩු විසින් ජනතාව සැනසීමට ගත්  ක්‍රියාමාර්ග සහ ආර්ථික ප්‍රතිලාභ අවම ආයෝජන කිරිමයි. මේ සියල්ලටම වියදම් වූයේ ණයට ගත් මුදල්ය.

අවසාන වශයෙන් කිවයුතු වන්නේ පුද්ගලීකරණයට, ගෝලීයකරණයට, ආර්ථිකයේ අවම රාජ්‍ය මැදහත්වීමකට  සහ නිදහස් වෙළෙඳාමට එරෙහි චින්තනයකට  දුෂණයට එරෙහි වීම කෙතරම් හොඳ වුවත් එයට එරෙහිවූ පමණින්  අද රටේ ප්‍රමුඛ ප්‍රශ්ණය වන ආර්ථික ප්‍රශ්ණය විසඳීමට අසීරු වන බවයි. එබැවින් රජය විසින් මේ කරුණු සැලකිල්ලට ගත යුතු යයි සිතමි.

( Published in Colombo Telegraph on October 18, 2024. Published in Anidda on  October 20, 2024 as well)

https://www.colombotelegraph.com/index.php/harsha-gunasena-17-october-2024/